დასავლეთ საქართველოში თხილის წამლობა დაიწყო. როგორც ,,თხილის მწარმოებელთა ასოციაციაში“ აცხადებენ, პირველი 2 წამლობა აპრილსა და მაისში ძირითადად სოკოვანი დაავადებების წინააღმდეგ არის მიმართული. წინა წლებისგან განსხვავებით, თხილის ხარისხი აშკარად გაუმჯობესებულია, თუმცა მავნებლები კვლავ რჩება გამოწვევად.

როგორც აღმოჩნდა, ამ ეტაპზე ფაროსანაზე მეტ საფრთხეს თხილისთვის სხვადასხვა დაავადებაა, მათ შორის, ,,ნაცარი“, რომელსაც ფერმერები ბოლო წლების განმავლობაში აქტიურად ებრძვიან.

,,თხილის მწარმოებელთა ასოციაციის“ ხელმძღვანელი გიორგი თოდუა ,,კომერსანტთან“ ამბობს, რომ სეზონის განმავლობაში მინიმუმ 6 წამლობა უნდა ჩატარდეს, რათა  მავნებლებს თხილი გადაურჩეს.

მიიღე ინფორმაცია უფრო სწრაფად „კომერსანტის“  Telegram-ზე.

,,თხილის პირველი წამლობა დაიწყო. თხილში ჯერ არ არის ფაროსანა, უფრო მაისის ბოლოდან გამოჩნდება. შესაბამისად, პირველი ორი წამლობა სოკოვანი დაავადებების საწინააღმდეგოდ არის მიმართული.  თხილთან დაკავშირებულ აგროღონისძიებებში აქტიურად არიან ჩართული ფერმერები, რომლებიც გარემოს დაცვისა და სოფლის მეურნეობის სამინისტროს მიერ შემუშავებული სქემის მიხედვით  ხელმძღვანელობენ. ყველაფერი კეთდება, რომ მოსავლიანობის და ხარისხის მხრივაც წლევანდელი სეზონი გამორჩეულად კარგი იყოს, მეტ შედეგს ველოდებით. ფაროსანასთან ბრძოლის პარალელურად, აგროღონისძიებები მიმართული გოგირდის, ნაცრის და სხვა დაავადებების წინააღმდეგ სხვადასხვა დამცავი საშუალებებით. წამლობის პროცესი არის მცენარეთა დაცვა.  ჩვენი მიზანია, კარგი მოვლის შემთხვევაში ფერმერებმა მიიღონ, მინიმუმ, 45%-იანი გამოსავლიანობა. ეს იდეალური შედეგია, მით უმეტეს, ირიგაციის გარეშე.  შარშანაც ბევრმა, ვინც 6-ჯერ ჩაატარა წამლობა, 9 ლარად გაყიდეს თხილი, ეს არის ჩვენი მიზანიც, რომ მოსახლეობამ მოსავლისგან რაც შეიძლება მაღალი სარგებელი მიიღოს, - ამბობს გიორგი თოდუა.

ერთ-ერთი პრობლემა, რაც თხილის მოვლას უკავშირდება მცირე ფერმერებში ცოდნის დეფიციტი და ტრადიციული მიდგომაა. თუმცა, როგორც თოდუა ამბობს, მსხვილ ფერმერულ მეურნეობებში ეს პრობლემა დიდწილად მოგვარებულია.

,,მოსავლის მოვლის მხრივ არსებული მდგომარეობა გაუმჯობესებულია, მაგრამ პრობლემა ამ მიმართულებით არ მოგვარებულა. ეს არის სიზარმაცის, უცოდინარობის პრობლემა. თუმცა წლიდან წლამდე უფრო ინფორმირებულია ხალხი და იზრდება მცოდნე ფერმერების რაოდენობაც. მსხვილ ფერმერებთან დაკავშირებით სიტუაცია ნორმალურადაა და მოვლა-შენახვის სტანდარტს მაქსიმალურად ითვალისწინებენ, რაც თხილის რაოდენობაზეც აისახება, შარშანდელი წელი მეთხილეობაში ამ მხრივ აშკარად გამორჩეული იყო“, - ამბობს თოდუა ,,კომერსანტთან“.

თხილის დაავადებებთან დაკავშირებულ რისკზე საუბრობენ სპეციალისტებიც. აგრონომი, ,,აგრო ექსპერტთა ასოციაციის“ წამყვანი სპეციალისტი ნინო ჭიორელი აღნიშნავს, რომ ფაროსანაზე  გაცილებით მეტი ძალისხმევა ფერმერებს თხილსა და ხილზე გავრცელებულ დაავადებებთან და მავნებლებთან საბრძოლველად სჭირდებათ. ყველაზე დიდი პრობლემა კი, რაც მოსავლიანობას ხელს უშლის, ნინო ჭიორელის ინფორმაციით, ფერმერებში ცოდნის დეფიციტი და ინფორმაციის ნაკლებობაა.

,,ფაროსანაზე მეტად შარშან დასავლეთ საქართველოში პრობლემა ძირითადად თხილის გულის სიდამპლე იყო. ეს არის სოკოვანი და ბაქტერიული დაავადებით გამოწვეული სიდამპლე, რომელსაც სპეციალური პესტიციდებით წამლობენ. აღსანიშნავია, რომ თხილს აზიანებს როგორც მავნებლები, ასევე  სოკოვანი და ვირუსული დაავადებები. ბაქტერიებიდან ხშირია ამერიკული თეთრი პეპელა, თხილის ცხვირგრძელა, აბლაბუდიანი ტკიპა, მენაღმე ჩრჩილი, ამბროზიის ხოჭო, აზიური ფაროსანა (ბაღლინჯო) და სხვა. სოკოვანი დაავადებიდან განსაკუთრებით სახიფათო და გავრცელებულია ყველა ფერმერისთვის ცნობილი თხილის ნაცარი, თხილის ტოტების შავი კიბო, ნაყოფის სიდამპლე, ვირუსული დაავადებიდან მცენარეს აზიანებს რგოლური ლაქიანობა, ასევე მნიშვნელოვანი და  საყურადღებოა ბაქტერიული დაავადებები - ბაქტერიული სიდამწვრე და ბაქტერიული კიბო. მნიშვნელოვანია, რომ წამლობა ჩატარდეს უსაფრთხოების წესების მაქსიმალური დაცვით. ეს განსაკუთრებით საყურადღებოა, რადგან ჯერადობის ნორმის დარღვევით საფრთხე ემუქრება როგორც მოსავალს, ასევე ადამიანის ჯანმრთელობას , - განმარტავს ნინო ჭიორელი.

რაც შეეხება უსაფრთხოებასთან დაკავშირებით  პრევენციის საშუალებებს, როგორც აგრონომი განმარტავს,  მნიშვნელოვანია მოსავლის აღების შემდეგ დამუშავდეს ნაკვეთი როგორც მავნებლის, ასევე დაავადებების მიმართ.  ამისთვის საჭიროა ნარჩენის დროულად გატანა და განადგურება, ასევე სარეველას მოწვა. ვინაიდან, როგორც ნინო ჭიორელი აღნიშნავს, თუ ეს ყველაფერი არ გაკონტროლდება, ვერც მავნებლის და სხვადასხვა დაავადების გავრცელების პრობლემა მოგვარდება.

სოფლის მეურნეობის სამინისტროს ინფორმაციით, საქართველოში, ისევე როგორც მსოფლიოს ბევრ ქვეყანაში, გლობალური დათბობის ფონზე შეინიშნება საკარანტინო მავნებლების პოპულაციების მკვეთრი მატება.

პრობლემის დასაძლევად ყოველწლიურად ხორციელდება მცენარეთა დაცვის ღონისძიებები, რომლებიც ეხმარება ფერმერებს მოსავლის შენარჩუნებაში, რაც ექსპორტზეც შესაბამისად აისახება. კერძოდ, 2021 წელს, თხილის ექსპორტით მიღებულმა შემოსავალმა 115 მლნ აშშ დოლარი შეადგინა (24 ათასი ტონა), ექსპორტირებული თხილის უდიდესი ნაწილი გადის (69%) ევროკავშირის ბაზრებზე, ისეთ ქვეყნებში როგორებიცაა იტალია, გერმანია, ესპანეთი, ჩეხეთი, საფრანგეთი და სხვ

მარი ჩიტაია